6.10. Vignettering

6.10. Vignettering
	6. Lys- og skuggefiltra

6.10.1. Oversyn

I fotografi er vignettering ein reduksjon i lysstyrken frå midten av biletet mot utkantane. Ofte er dette ein uønskt effekt på grunn av innstillingane for kameraet eller avgrensingar i objektivet, men kan også brukast medvite for å fremja midten av biletet. «Vignettering» kan laga denne effekten.

Figur 17.132. Det opphavlege biletet brukt i eksempla

Det opphavlege biletet

Filteret brukt med standard innstillingar

GIMP kjem med kontrollelement på lerretet (standard): to grenser med kvite handtak som vert oransje og vert aktive når musepeikaren er over dei. Det svarte (standard) området er vignetten. Den ytre grensa er grensa for vignetten. Den indre grensa er grensa for det mjuke området, altså området som ikkje vert endra. Mellom den ytre og den indre grensa er nedtonings-området, der vignetten falmar gradvis. Markert med ei stipla linje som er midtpunktslinja.

Vignettering med standardinnstillingane og kontrollelementa på lerretet

Klikk og dra verkar ulikt på linjer og handtak:

Klikk og dra i eit handtak for å flytta avgrensinga og midtpunktet (radius og mjukskap).
Klikk og dra i eit handtak for å flytta begge avgrensingane (radius og krymping).
Klikk og dra midtpunktlinja for å flytta ho.
I dei tre tilfella vert berre radius endra når du trykkjer Shift.

6.10.2. Slik slår du på filteret

Du har tilgang til dette filteret frå hovudmenyen via Filter → Lys og skugge → Vignettering ….

6.10.3. Innstillingar

Figur 17.133. Innstillingane for filteret «Vignettering»

Forval, «Inngangstype», Klipping, Blandeinnstillingar, Førehandsvising, Flett samman filter, Delt vising

	Notat
	Desse innstillingane er omtalte i Del 2, «Felles eigenskapar».

Vignettform

Sirkel
Kvadrat
Rombe
Vassrett, loddrett: avgrensingslinjene er vassrette eller loddrette.

Forma på vignetteringa (for eksempel ellipse eller sirkel) er avhengig av innstillingane sette i «Proporsjonar».

Radius

Vignettstorleik: kor langt ut vignetteringa skal gjerast i høve til halve biletdiagonalen.

Radius = 0,700

Mjukleik

Storleiken på det mjuke (uendra) området.

Mjukleik = 0,100

Gamma

Minskande linearitet kontrollerer kurva for minskande mørklegging frå sentrum til periferi: set kor raskt lysstyrken vert redusert mot kantane av vignetteringa (storleiken på uttoningsområdet).

Gamma = 1,00

Proporsjon

Proposisjonen er spesiell: med standardverdien (maksimum) 1,00, er vignetteringa ein sirkel i eit kvadratisk bilete og ein ellipse i eit rektangulært bilete. Når du reduserer dette forholdet, vert ellipsen meir lik ein sirkel.

Klem

Sideforholdet som skal brukast:

0,0 = 1:1
0,5 = 2:1

Rombeform, proporsjonane er 0,0 og krymping = 0,5
1,0 = fullstendig klemt loddrett
-0,5 = 1:2
-1,0 = fullstendig klemt vassrett

	Notat
	For å bruka klemfaktoren som proporsjon, set «Proporsjon» til 0,0.

Senter X, Senter Y

Koordinatene for vignetteringsmidtpunktet. Utgangspunktet er det øvre, venstre hjørnet i biletet. 1,00 er den høgre kanten av biletet. Midtpunktet kan leggjast utføre biletet.

Rotasjon

Rotering av vignetteringa endrar ikkje forma.

Du kan også klikka og dra utføre dei ytre grensene for å rotera vignetteringa.

Kontrollelement på lerretet

Fjern avmerkinga for denne for å fjerna kontrollelementa på lerretet.