2.4. Fargekart for indekserte fargar

2.4. Fargekart for indekserte fargar
	2. Dialogar for biletoppbygginga

Revisjonshistorie
Revisjon $Revision: 1980 $	2007-03-13	KoSt

Figur 13.14. Fargekartdialogen

Dialogen med fargekart for indekserte fargar, også kalla indeksert palett, blir brukt for å redigera fargane i eit indeksert bilete. Dersom biletet er i RGB- eller gråskalamodus, er kommandoen deaktivert. Dette dialogvindauget kan limast inn i andre dialogar som forklart nærare i avsnittet Dialogar og tavler. Du kan aktivere denne dialogen på to måtar:

2.4.1. Aktivering

Frå verktøymenyen: Fil → Dialogar → Fargekart
eller frå biletmenyen: Dialogar → Fargekart

2.4.2. Fargekart og indekserte bilete

I eit indeksert bilete er fargane tilordna pikslane på ein indirekte måte ved hjelp av eit fargekart. Dette fargekartet er ein tabell med opp til 256 ulike fargar rangert frå 0 til 255. Sjølv om fargekartet bare har plass til 256 ulike fargar, kan desse fargane vere kva som helst innanfor RGB-modellen. Rekkefølgja av fargane kan også vere tilfeldig.

I eit indeksert bilete er kvar piksel tilordna ein stad på fargekartet og ikkje, slik som i gråskalabilete eller RGB-bilete, til fargen direkte. Når fargen for ein piksel skal visast, finn GIMP verdien av pikselen og hentar den fargen som ligg på denne staden i fargekartet. Kort sagt: farge = fargekart[pikselverdi]. Kvart indekserte bilete har sitt eige, private fargekart.

Det er viktig å vere klar over at fargane i fargekartet er dei einaste tilgjengelege fargane i eit indeksert bilete. Du kan gjere forandringar i fargekartet, men ikkje ta inn fargar frå andre stader. Dette kan påverka mange av operasjonane du kan gjere på eit bilete. Bruker du for eksempel mønsterfyll, vil GIMP ikkje alltid finne den eksakte fargen i fargekartet men må slumpe litt og bruke den fargen som ligg nærast den ønskte fargen. ^[4] Dersom fargekartet er lite, altså med få fargar, kan dette resultere i nokså dårleg kvalitet.

Ved hjelp av dialogen for indekserte fargekart kan du forandra fargane i biletet ved å legge til eller fjerna fargar, eller forandra dei eksisterande fargane. Forandrar du farge nr. 0 frå blå til gul, vil alle pikslane i biletet som refererer til denne fargen også skifte frå blå til gul. I dialogen er fargane nummererte frå 0 i øvre, venstre hjørne, nr. 1 til høgre for denne osv.

2.4.3. Å bruke dialogen

Her er eit oversyn over operasjonar du kan gjere med denne dialogen:

Klikke på ein farge: Den fargen du klikkar på blir forgrunnsfargen vist i verktøyskrinet. Det er denne fargen som blir brukt som strekfarge på teikneoperasjonane.
Ctrl-klikk på ein farge: Ctrl-Klikk på ein farge gjer denne til bakgrunnsfargen i verktøyskrinet.
Dobbeltklikk på ein farge: Dette gjer fargen til forgrunnsfarge, men opnar også fargebehandlaren slik at du kan velje ein ny farge for denne indeksen.
Fargeindeks: Du kan velje ei ny fargeoppføring ved å skrive inn indeksnummeret, eller bruke pilene.
Hextriplet: Her blir hexkoden for fargen vist. Kan vere nyttig dersom du skal bruke fargen i HTML-kode, altså i nettsider. Du kan også redigere fargen ved å skrive inn ny hexkode. Sjå i ordlista på Hextriplet dersom du vil lære meir om dette.
Rediger farge: Du kan også bruke denne knappen nede i venstre hjørne, for å hente fram fargebehandlaren for å redigere aktiv farge i fargekartet. Skilnaden frå dobbeltklikkinga, er at når du bruker denne knappen, blir ikkje fargen sett til forgrunnsfarge.
Legg til farge: Denne knappen, som du finn i nedre, høgre hjørne, blir brukt når du ønskjer å legge til ein ny farge i fargekartet. Trykker du på denne knappen, vil forgrunnsfargen som er vist i verktøyskrinet bli flytt til slutten av fargekartet. Dersom du held inne Ctrl-tasten medan du klikkar, vil bakgrunnsfargen bli brukt. Dette kan bare gjerast dersom fargekartet inneheld mindre enn 256 fargar.

	Tips
	Dersom du gjer ein feil, kan du angre denne ved å gjere biletet som du har endre fargekartet for aktivt og deretter trykke Ctrl-Z eller bruke Rediger → Angre i biletmenyen.

	Notat
	Denne dialogen er den vanlegaste måten å forandre fargane i fargekartet for eit indeksert bilete på. Dei vanleg fargeverktøya som “Lys/kontrast”, “Kulør/metning” osv. verkar ikkje på indekserte bilete. Derimot vil ein del av programtillegga kunne brukast, for eksempel “Normalisér”, “Fargeforbetring” og “Strekk kontrast”.

^[4] Dette blir av og til referert til som kvantisering, og er omtalt i ordlista.