2.2. Rektangelutvalet

Rektangelutvalet vert brukt til å velja ut og markera rektangulære område i eit bilete. Dette er det enklaste, og det mest brukte av utvalsverktøya. Sjå Del 1, «Utval» for meir om utval og bruken av dei. Informasjon om eigenskapar som er felles for alle utvalsverktøya finn du i Del 2.1, «Felles eigenskapar».

Dette verktøyet kan også verta brukt for å teikna rektangel i eit bilete. Lag eit rektangulært utval og fyll dette ved hjelp av fyllverktøyet. Skal du teikna eit ope rektangel, altså berre omrisset, kan dette gjerast raskt og enkelt ved å laga eit høveleg utval og deretter streka det opp med høveleg farge og strek.

2.2.1. Slik slår du på verktøyet

Du kan slå på verktøyet på mange måtar:

  • Frå hovudmenyen via VerktøyUtvalsverktøyaRektangelutval.

  • Ved å klikka på verktøysymbolet i verktøykassa.

  • Ved å bruka snarvegen R.

2.2.2. Valtastar

[Notat] Notat

Mange av valtastane er meir eller mindre felles for alle utvalsverktøya, og er nærare omtalte i Del 2.1.1, «Valtastane (normalinnstillinga)». Berre tastekombinasjonar som er spesifikke for dette verktøyet er omtalte her.

Ctrl

Trykkjer du ned Ctrl-tasten etter at du har byrja å laga utvalet, og held han nede til du er ferdig, vert startpunktet brukt som sentrum i utvalet i staden for å verta eit av hjørna. Trykkjer du ned Ctrl-tasten før du byrjar markeringa, vert det nye utvalet subtrahert (trekt i frå) det utvalet som finst frå før. Markøren vert

Shift

Trykkjer du ned Shift-tasten før du byrjar markeringa av utvalet, vert det nye utvalet lagt til det gjeldande utvalet. Markøren vert

Trykkjer du ned Shift-tasten etter at du har byrja markeringa, og held han nede til du er ferdig, vert utvalet avgrensa til eit kvadrat dersom dette er det første utvalet. Seinare vil verktøyet bruka det sideforholdet som er fastsett i verktøyinnstillingane.

Ctrl+Shift

Trykkjer du ned begge tastane etter at du har byrja utveljinga, vil dette gje ein kombinert effekt der du får eit kvadratisk utval sentrert om startpunktet. Legg merkje til at viss du trykkjer på desse tastane før du byrjar valet, lagar det eit snitt med det gjeldande utvalet og peikaren endrar form til:

2.2.3. Å forandra utvalet

Figur 14.6. Eksempel på bruk av rektangelutvalet.

Eksempel på bruk av rektangelutvalet.

Når verktøyet er vald, vil musepeikaren visa symbolet når han kjem over biletet. Du kan no dra ut og sleppa eit rektangel, eller eit kvadrat. Når du slepp opp museknappen, vert omrisset av utvalet vist med ei prikkelinje ((«marsjerande maur»). Du treng ikkje finjustera utvalet no. Det kan du eventuelt lett gjera seinare om nødvendig.

Når du flyttar musepeikaren rundt på biletet, vil peikaren forandra seg alt etter kvar han er i høve til utvalet:

- Utanfor utvalet ser musepeikaren ut slik som vist ovanfor. Dette fortel at verktøyet er klar for å laga eit nytt utval som anten vil erstatta det gjeldande utvalet, eller kombinera det nye utvalet med det gjeldande, avhengig av kva modus verktøyet er sett til.

– Innføre utvalet er utsjånaden på peikaren avhengig av kvar han er i utvalet. I kvart hjørne av utvalet er det ei tydeleg markert rute. Dette er handtak som du kan gripa tak i for å endra forma på utvalet. Er peikaren over eit av desse handtaka, er utsjånaden avhengig av samanhengen. I det nedre, høgre hjørnet vert han for eksempel sjåande slik ut: . Du kan altså forandra utsjånaden på utvalet ved å klikka og dra i desse handtaka. Fører du peikaren nær ei av sidene, vil det koma opp ei ny rute, dvs. eit nytt handtak, som du kan ta tak i og flytta heile sida. Også i dette tilfellet forandrar peikaren utsjånad avhengig av kva side han treff. Er han over den høgre sida, vil han sjå slik ut: . Du kan forstørra eller forminska utvalet ved å ta tak i desse punkta.

– Innføre resten av markeringa vil peikaren visa flyttesymbolet for å visa at no kan du flytta heile utvalet ved å klikka og dra.

Dessutan, viss du ikkje har fjerna avmerkinga for Uthev-alternativet, vert arbeidet ditt lettare fordi det som er utanfor utvalet vil vera mørkare enn det som er inne i utvalet, og da verkar utvalet utheva.

[Tips] Tips

Du kan setja musepeikaren over eit av markeringsområda, og flytta dette med piltastane ein piksel om gongen, eller 25 pikslar om gongen viss du held nede Shift-tasten.

Figur 14.7. Peikarsymbola

Peikarsymbola

Biletet viser alle peikarsymbola og kvar dei vert brukte i rektangelutvalet.


Når alt arbeidet med utvalet er ferdig, må du koma deg ut av verktøyet, utan å øydelegge utvalet. Den enklaste måten er å klikka ein gong inne i utvalet eller å trykkjaEnter-tasten. Ein annan måte er å velja eit anna verktøy utanom utvalsverktøya og for eksempel fylla utvalet med ein farge.

2.2.4. Verktøyinnstillingar

Figur 14.8. Innstillingane for verktøyet «rektangelutval»

Innstillingane for verktøyet «rektangelutval»

Normalt vert innstillingane for det valde verktøyet vist under verktøykassa så snart som du slår på verktøyet. Dersom dette ikkje er tilfelle, kan du få tilgang til dei frå biletmenyen via VindaugeDokkpanelVerktøyinnstillingar som vil opna verktøyinnstillingane for det valde verktøyet.

[Notat] Notat

Mange av innstillingane er felles for alle utvalsverktøya og er nærare omtalte i Innstillingar for utvalsverktøy. Berre innstillingar som er spesifikke for dette verktøyet er omtalte her.

Modus, Kantutjamning, Mjuke kantar

Felles innstillingar for utvalsverktøya.

Avrunda hjørne

Slår du på denne, kjem det fram ein glidebrytar som du kan bestemma radius for hjørneavrundinga med.

Ekspander frå sentrum

Dette vil føra til at det punktet du klikkar på for å byrja å laga utvalet, vert sentrum i utvalet.

Fast

Denne menyen gjev deg høve til å avgrensa forma til rektangelet på ulike måtar.

Sideforhold

Dersom du slår på denne, vil forholdet mellom sidene i rektangelet vera det som er skrive inn i den tilhøyrande ruta. Dette gjeld også når du forandrar storleiken på utvalet. Normalinnstillinga er 1 : 1, altså eit kvadrat, men dette kan du endra etter behov. Du kan klikka på symbolet for ståande eller liggjande for å invertera forholdet.

Breidd

Breidda vert bestemt av talet du skriv inn i innskrivingsruta.

Høgd

Høgda vert bestemt av talet du skriv inn i innskrivingsruta.

Storleik

Gjer at du ikkje kan forandra formatet. Høgd og breidd vert ikkje endra.

Posisjon

Desse to tekstfelta inneheld dei gjeldande vassrette og loddrette koordinata for øvre, venstre hjørne for utvalet. Du kan bruka desse felta for å justera plasseringa nøyaktig.

Storleik

Desse to tekstfelta inneheld den gjeldande breidda og høgda på utvalet. Du kan bruka desse felta for å justera storleiken nøyaktig.

Utheving

Dette valet fører til at biletet utanom det markerte området vert dekt av ei mørk, gjennomsiktig maske for å gjera utvalet tydelegare.

Hjelpelinjer

I denne nedtrekksmenyen kan du velja kva slag hjelpelinjer som eventuelt skal brukast innføre utvalet for å gjera det enklare å utforma utvalet slik at det samsvarar med dei vanlege reglane for fotokomposisjonar.

Her er det seks val:

  • Ingen hjelpelinjer

  • Senterlinjer

  • Tredelingsregel

  • Femdelingsregel

  • Gylne snitt

  • Diagonale linjer

Autokrymp

Dette valet er tilgjengeleg dersom eit rektangelutval er brukt. Eit trykk på knappen Autokrymp vil føra til at utvalet automatisk vert krympa til den minste rektangelforma som inkluderer begge elementa i utvalet. Algoritmen, dvs. matematikken som reknar ut dette, er nokså «intelligent». I denne samanhengen betyr det at resultatet i nokre tilfelle kan verta svært avansert, i andre tilfelle overraskande dumt. Dersom området du vel ut er omgjeve av einsfarga flater, vil den automatiske krympinga til vanleg verta nokså brukbart. Det endelege utvalet treng ikkje ha same forma som det utvalet du feiar ut.

Figur 14.9. Eksempel på bruk av autokrymp

Eksempel på bruk av autokrymp

Bilete med to element merkte

Eksempel på bruk av autokrymp

Autokrymp brukt


Krymp fletta

Dersom også Flett synlege er avkryssa, vil den automatiske krympinga bruka pikselinformasjonar frå alle dei synlege laga i staden for berre det gjeldande laget. Du kan finna meir om dette i ordlista under Flett synlege.