De neiging om een afbeelding als een eenvoudig plat venster, of als een enkel bestand als een JPEG-bestand te zien is erg sterk. Een GIMP-afbeelding is echter een stuk ingewikkelder dan dat. Het bestaat uit een stapel lagen, waarin zich ook weer een hoop andere dingen bevinden als selectiemaskers, een verzameling kanalen, een aantal paden, een logboek waarmee acties ongedaan gemaakt kunnen worden enzovoorts. In dit deel van de handleiding zullen we wat beter naar al deze onderdelen van de GIMP-afbeelding gaan kijken en de bewerkingen die u erop uit kunt voeren.

De elementaire eigenschap van een afbeelding is de kleurmethode of modus. Er zijn drie verschillende kleurmodi: RGB, grijs-schaal en geïndexeerd. In RGB wordt de kleur van ieder beeldpunt gevormd door drie kleurwaarden voor de hoeveelheid Rood, Groen en Blauw. Iedere kleur die het menselijk oog kan onderscheiden is op te bouwen uit deze drie kleuren in variërende sterktes. In GIMP zijn er voor ieder van de drie kleurkanalen 256 mogelijke waarden voor de sterkte ervan, wat bijna 17 miljoen verschillende kleuren mogelijk maakt. Meer details hierover in Kleur systemen

Als een afbeelding uit grijswaarden opgebouwd is, wordt er aan ieder beeldpunt een helderheidswaarde gegeven die varieert tussen 0 (zwart) en 255 (wit). De tussenliggende waarden geven dus verschillende grijstinten aan.

Het belangrijkste verschil tussen RGB en grijswaarde afbeelding is hat aantal “kleurkanalen”: een grijswaarde afbeelding heeft er slechts één terwijl de RGB afbeelding er drie kent. Een RGB afbeelding kan ook bewerkt worden als een afbeelding die is samengesteld uit drie verschillende grijswaarde afbeeldingen die óf rood óf groen óf blauw zijn gekleurd.

Naast de normale kleurkanalen hebben lagen in RGB en grijswaarde afbeeldingen nóg een kanaal dat het alfakanaal wordt genoemd. De waarde hiervan geeft de doorzichtigheid van het beeldpunt weer. Als de alfawaarde in een beeldpunt in een laag gelijk aan nul is, is het punt volledig doorzichtig en de uiteindelijke kleur van het beeldpunt wordt dan volledig door de onderliggende lagen bepaald. Als de alfawaarde daarentegen maximaal is, is de laag op dat punt ondoorzichtig en is er niets van de onderliggende lagen in de uiteindelijke afbeelding te zien. Bij tussenliggende alfawaarden mengen de kleuren in verschillende intensiteiten in de uiteindelijke afbeelding.

In GIMP, in every color channel, including the alpha channel, possible values have a range depending on the image precision: 0 to 255 for a color depth of 8 bits. GIMP can load 16 and 32 bits images, and this range can be much larger.

De derde afbeelding modus, die van geïndexeerde afbeeldingen is wat moeilijker uit te leggen. In een geïndexeerde afbeelding wordt er van een beperkt aantal kleuren gebruik gemaakt, normaliter 256 of minder. Deze kleuren zitten in een zekere volgorde in een kleurentabel van de afbeeldingen en vormen het “kleurenpalet”. Van ieder beeldpunt wordt dan de kleur gegeven als het volgnummer van de kleur in die tabel. Geïndexeerde-afbeeldingen gebruiken minder ruimte in het computergeheugen en in voorbije tijden, werden ze daarom veel gebruikt. Door de groeiende capaciteit van computergeheugen worden ze langzamerhand minder nodig, maar nog vaak genoeg om door GIMP ondersteund te worden. (Enkele afbeeldingsbewerkingen zijn ook makkelijker te realiseren in geïndexeerde afbeeldingen dan in continue; RGB of grijswaarde afbeeldingen.)

Enkele veelvoorkomende bestandsformaten (Waaronder GIF) worden als geïndexeerde afbeeldingen in GIMP geopend. Veel van de gereedschappen van GIMP kunnen echter niet met geïndexeerde afbeeldingen overweg en veel filters werken helemaal niet door het beperkte aantal kleuren dat beschikbaar is. Een van de manieren om daarmee om te gaan is de afbeeldingen eerst omzetten naar RGB-modus, daarop allerlei bewerkingen uitvoeren. Indien nodig kunt u het naderhand dan weer als geïndexeerde afbeelding opslaan

Het is eenvoudig om met GIMP een afbeelding van de ene soort in de andere om te zetten door gebruik te maken van het Modus commando in het Afbeelding-menu. Bij verschillende van deze omzettingen gaat er wel informatie verloren die niet meer terug te krijgen is door een volgende omzetting in tegengestelde richting, een voorbeeld hiervan is de omzetting van RGB naar grijswaarden of geïndexeerd.