2.4. Fargekart for indekserte fargar

2.4. Fargekart for indekserte fargar
	2. Dialogar for biletoppbygginga

Figur 15.14. Eit indeksert bilete med 6 fargar og tilhøyrande fargekart

Dialogvindauget for fargekartet (indeksert palett er eit betre namn) vert brukt for å redigera fargane i eit indeksert bilete. Viss det gjeldande biletet er i RGB- eller gråtone-modus, er dialogvindauget tomt og ubrukeleg.

2.4.1. Aktivering

Dette er ein dialog som kan limast inn i andre dialogvindauge. Sjå nærare om dette i Del 2.3, «Dialogar og samlevindauge («dokker»)».

Du har tilgang til det:

frå hovudmenyen via Vindauge → Dialogvindauge → Fargekart,
frå fanemenyen eit anna dialogvindauge ved å klikka på fana og velja Legg til fane → Fargekart.

Dersom minst eitt dialogvindauge er ope, kan du i menyen Vindauge finna ei liste over løyste vindauge. Du kan i tilfelle løfta banedialogvindauget frå hovudmenyen: Vindauge → Fargekart.

2.4.2. Fargekart og indekserte bilete

I eit indeksert bilete får kvar piksel farge frå ein bestemt stad på fargekartet og ikkje, slik som i gråskalabilete eller RGB-bilete, frå fargen direkte. Når fargen for ein piksel skal visast, finn GIMP verdien av pikselen og hentar den fargen som ligg på tilsvarande stad i fargekartet.

For å finne fargen ein bestemt piksel skal ha, ser GIMP på indeksen til fargekartet for biletet. Kvart indekserte bilete har sitt eige fargekart. I GIMP kan dette kartet innehalde opp til 256 ulike fargar. I eit fullt fargekart har altså kvar indeks frå 0 til 255 sin unike farge. Det er ingen restriksjonar på kva farge som kan brukast og heller ikkje på rekkefølgja av ei.

Det er viktig å vere klar over at fargane i fargekartet er dei einaste tilgjengelege fargane i eit indeksert bilete. Du kan gjere forandringar i fargekartet, men ikkje hente inn fargar til biletet frå andre stader enn frå kartet. Dette kan påverka mange av operasjonane du kan gjere på eit bilete. Bruker du for eksempel mønsterfyll, vil GIMP ikkje alltid finne den eksakte fargen i fargekartet men må slumpe litt og bruke den fargen som ligg nærast den ønskte fargen. Dette vert ofte kalla kvantisering. Dersom fargekartet er lite, altså med få fargar, kan dette resultere i nokså dårleg kvalitet.

Ved hjelp av fargekartdialogvindauget kan du gjera endringar i fargekartet for eit bilete, anten ved å laga nye oppføringar eller ved å endra fargane i eksisterande oppføringar. Dersom du forandrar fargen for ein indeks, vil du sjå at alle pikslane som refererer til denne indeksen forandrar farge. Elementa er nummerert frå 0 i øvre, venstre hjørne, 1 på den neste osv.

2.4.3. Å bruka fargekartdialogvindauget

Her er eit oversyn over operasjonar du kan gjera med dette dialogvindauget:

Klikk på ein farge

Den fargen du klikkar på vert forgrunnsfargen vist i verktøykassa. Det er denne fargen som vert brukt som strekfarge på teikneoperasjonane.

Ctrl-klikk på ein farge

Den fargen du Ctrl-klikkar på vert bakgrunnsfargen vist i verktøykassa.

Dobbeltklikk på ein farge

Dette gjer fargen til forgrunnsfarge, men opnar også fargehandhandsamaren slik at du kan velja ein ny farge for denne indeksen.

Fargeindeks

Du kan markere ei fargeoppføring ved å skrive inn indeksnummeret, eller bruke pilknappane til høgre.

HTML-notasjon

Her vert hekskoden for fargen vist (som brukt i HTML) for fargen som er vald i fargekartoppføringa. Du kan redigera fargen, i staden for å bruka fargeredigeringa om ønskjeleg. Sjå html-notasjon.

Rediger farge

Du kan også bruka denne knappen nede i venstre hjørne, for å henta fram fargehandhandsamaren for å redigera aktiv farge i fargekartet. Skilnaden frå dobbeltklikkinga, er at når du brukar denne knappen, vert ikkje fargen sett til forgrunnsfarge.

Legg til farge

Denne knappen, som du finn i nede i dialogvindauget, vert brukt når du ønskjer å leggja nye fargar i fargekartet. Trykker du på denne knappen, vert forgrunnsfargen som er vist i verktøykassa flytt til slutten av fargekartet. Dersom du held inne Ctrl-tasten medan du klikkar, vert bakgrunnsfargen brukt.

	Notat
	Fargekartet kan ikkje innehalda meir enn 256 oppføringar. Viss det er 256 oppføringar frå før, er det ikkje råd å leggja til fleire.

Merk alle pikslane som har denne fargen

Med denne knappen kan du merkja alle pikslane som hardenne fargen. For å leggja til i dette utvalet, hald nede Shift-tasten medan du klikkar, for å trekkja frå i utvalet, hald nede Ctrl-tasten medan du klikkar og for å laga snitt med det gjeldande utvalet, hald nede Shift+Ctrl medan du klikkar.

	Tips
	Skulle du gjera ein feil, kan du tilbakestilla fargekartet ved å setja peikaren på biletet med det aktuelle fargekartet og trykkja tastekombinasjonen Ctrl + Z eller bruka Rediger → Angra i biletmenyen.

	Notat
	Dersom du bruker ein farge som ikkje finst i fargekartet, vil GIMP bruke den fargen i fargekartet som kjem nærast.

2.4.4. Sprettoppmenyen for fargekartet

Dersom du høgreklikkar på ein farge i fargekartet, vert denne fargen vald og ein undermeny vert opna:

Figur 15.15. Sprettoppmenyen for fargekartet

Rediger farge: Denne kommandoen opnar fargeveljaren slik at du eventuelt kan endre fargen.
Ny farge frå FG: Denne kommandoen legg forgrunnsfargen i verktøykassa til fargekartet. Dette valet er berre tilgjengeleg dersom den indekserte paletten har mindre enn 256 fargar.
Legg til farge frå BG: Denne kommandoen legg bakgrunnsfargen i verktøykassa til fargekartet. Dette valet er berre tilgjengeleg dersom den indekserte paletten har mindre enn 256 fargar.
Vel denne fargeen: Dette merkjer alle pikslane i biletet som har den valde palettindeksen.
Legg til i utvalet: Legg alle pikslane med den same palettindekssen inn i utvalet.
Trekk frå utvalet: Trekk alle pikslane med den same palettindekssen frå utvalet.
Snitt med utvalet: Lag snitt mellom alle pikslane med den same palettindekssen og det gjeldande utvalet utvalet.
Ordne fargekartet på nytt: Denne kommandoen er omtalt i Del 8.34, «Ordne fargekartet på nytt».